A theme of the age, at least in the developed world, is that people crave silence and can find none. The roar of traffic, the ceaseless beep of phones, digital announcements in buses and trains, TV sets blaring even in empty offices, are an endless battery and distraction. The human race is exhausting itself with noise and longs for its opposite—whether in the wilds, on the wide ocean or in some retreat dedicated to stillness and concentration. Alain Corbin, a history professor, writes from his refuge in the Sorbonne, and Erling Kagge, a Norwegian explorer, from his memories of the wastes of Antarctica, where both have tried to escape.
And yet, as Mr Corbin points out in "A History of Silence", there is probably no more noise than there used to be. Before pneumatic tyres, city streets were full of the deafening clang of metal-rimmed wheels and horseshoes on stone. Before voluntary isolation on mobile phones, buses and trains rang with conversation. Newspaper-sellers did not leave their wares in a mute pile, but advertised them at top volume, as did vendors of cherries, violets and fresh mackerel. The theatre and the opera were a chaos of huzzahs and barracking. Even in the countryside, peasants sang as they drudged. They don’t sing now.
What has changed is not so much the level of noise, which previous centuries also complained about, but the level of distraction, which occupies the space that silence might invade. There looms another paradox, because when it does invade—in the depths of a pine forest, in the naked desert, in a suddenly vacated room—it often proves unnerving rather than welcome. Dread creeps in; the ear instinctively fastens on anything, whether fire-hiss or bird call or susurrus of leaves, that will save it from this unknown emptiness. People want silence, but not that much. | Một chủ đề thuộc thời đại này, ít nhất ở những nước đã phát triển, là chuyện người ta thèm có được sự tĩnh lặng và không sao tìm thấy được điều đó. Tiếng gầm rú của xe cộ, tiếng bíp điện thoại liên hồi, tiếng thông báo điện tử trong xe buýt và tàu điện, tiếng TV vang vang ngay cả trong những văn phòng trống vắng, thảy đều là cú bạo hành và thứ gây xao lãng khôn nguôi. Loài người đang làm mình kiệt quệ đi bằng tiếng động và mong mỏi điều trái lại—bất luận là ở trong vùng hoang dã, ở ngoài đại dương mênh mông hay đang ẩn dật chốn nào đó để cầu sự an tĩnh và chuyên chú tinh thần. Alain Corbin, một giáo sư sử học, viết từ nơi trú náu của mình ở Sorbonne, và Erling Kagge, một nhà thám hiểm người Na-uy, viết từ những kí ức của mình về mớ chất thải ở Nam Cực, những nơi mà cả hai đều đang tìm cách đào thoát. Ấy thế mà, như ông Corbin chỉ ra trong “A History of Silence” (Một lịch sử về sự tĩnh lặng), có lẽ thời này không có nhiều tiếng động hơn thuở trước. Trước khi có lốp hơi, đường phố đô thị ngập tràn những tiếng leng keng điếc tai phát ra từ những bánh xe vành kim loại và từ những móng ngựa trên đường đá. Trước khi người ta tự nguyện cách li mình bên trong chiếc điện thoại di động, thì xe buýt và tàu điện đã từng vang lừng tiếng chuyện trò. Những người bán báo đặt báo thành từng chồng câm lặng, nhưng hô hoán mời chào bằng âm lượng tối đa, tựa như những người bán dạo trái anh đào, hoa tím và cá thu tươi. Sân khấu và nhà hát là một cảnh hỗn độn những tiếng hoan hô lẫn la ó. Thậm chí ở miền quê, những người nông dân thường hát ca lúc họ đang lao nhọc. Thời bây giờ họ không còn hát. Thứ thay đổi không hẳn ở cấp độ tiếng ồn, thứ mà nhiều thế kỉ trước người ta cũng đã than phiền rồi, mà là ở cấp độ của sự xao lãng, vốn choán lấy vùng không gian mà sự tĩnh lặng có thể lan chiếm. Tại đó lờ mờ hiện ra một nghịch lí khác, bởi lẽ lúc mà sự tĩnh lặng quả có lan chiếm—trong sâu thẳm nơi rừng thông, ở sa mạc trần trụi, trong một căn phòng đột nhiên bị bỏ trống—thì nó thường tỏ ra là thứ gây ảo não hơn là thứ được người ta hoan nghênh. Nỗi kinh hãi sẽ len lỏi vào; theo bản năng, tai ta sẽ nghe riết lấy bất kì thứ gì, dù đó là tiếng lửa xì xèo hay tiếng chim gọi nhau hay tiếng lá lào xào, vốn là những thứ sẽ giải cứu tai ta khỏi chốn trống không lạ lẫm này. Người ta muốn sự tĩnh lặng, nhưng không muốn nhiều đến thế. |