Who cast that first fateful tomato that started the La Tomatina revolution? The reality is no one knows. Maybe it was an anti-Franco rebellion, or a carnival that got out of hand. According to the most popular version of the story, during the 1945 festival of Los Gigantes (a giant paper mâché puppet parade), locals were looking to stage a brawl to get some attention. They happened upon a vegetable cart nearby and started hurling ripe tomatoes. Innocent onlookers got involved until the scene escalated into a massive melee of flying fruit. The instigators had to repay the tomato vendors, but that didn't stop the recurrence of more tomato fights—and the birth of a new tradition.
Fearful of an unruly escalation, authorities enacted, relaxed, and then reinstated a series of bans in the 1950s. In 1951, locals who defied the law were imprisoned until public outcry called for their release. The most famous effrontery to the tomato bans happened in 1957 when proponents held a mock tomato funeral complete with a coffin and procession. After 1957, the local government decided to roll with the punches, set a few rules in place, and embraced the wacky tradition.
Though the tomatoes take center stage, a week of festivities lead up to the final showdown. It's a celebration of Buñol's patron saints, the Virgin Mary and St. Louis Bertrand, with street parades, music, and fireworks in joyous Spanish fashion. To build up your strength for the impending brawl, an epic paella is served on the eve of the battle, showcasing an iconic Valencian dish of rice, seafood, saffron, and olive oil.
Today, this unfettered festival has some measure of order. Organizers have gone so far as to cultivate a special variety of unpalatable tomatoes just for the annual event. Festivities kick off around 10 a.m. when participants race to grab a ham fixed atop a greasy pole. Onlookers hose the scramblers with water while singing and dancing in the streets. When the church bell strikes noon, trucks packed with tomatoes roll into town, while chants of "To-ma-te, to-ma-te!" reach a crescendo.
Then, with the firing of a water cannon, the main event begins. That's the green light for crushing and launching tomatoes in all-out attacks against fellow participants. Long distance tomato lobbers, point-blank assassins, and medium range hook shots. Whatever your technique, by the time it's over, you will look (and feel) quite different. Nearly an hour later, tomato-soaked bombers are left to play in a sea of squishy street salsa with little left resembling a tomato to be found. A second cannon shot signals the end of the battle. | Wie gooide die eerste tomaat die de aanzet zou worden voor La Tomatina? Eigenlijk weten we dat niet precies. Wellicht was het een protestactie tegen Franco of een uit de hand gelopen carnavalsstunt. Het begon echter in 1945, tenminste volgens de populairste versie van het verhaal. Plaatselijke bewoners waren op het Los Gigantes festival (een grote stoet met papier-maché poppen) uit op een opstootje om aandacht te trekken. Bij toeval kwamen ze langs een groentekar en begonnen ze met de rijpe tomaten te gooien. Onschuldige voorbijgangers raakten in het gewoel verstrikt en het tafereel escaleerde tot een enorm gevecht met vliegend fruit. Hoewel de aanstichters de tomatenhandelaren moesten vergoeden voor de geleden schade, werd er de jaren daarna telkens weer met tomaten gevochten en was er een traditie ontstaan. Omdat ze bang waren dat de boel uit de hand zou lopen, probeerden de autoriteiten in de jaren 50 het gebruik aan banden te leggen. In 1951 werden overtreders van de wet nog gevangen gezet, maar onder druk van publiek protest ook weer vrijgelaten. Het aller-beroemdste verzet tegen het verbod op de tomatengevechten werd echter in 1957 georganiseerd, toen voorstanders een schijnbegrafenis voor een tomaat organiseerden, compleet met kist en processie. Na 1957 gaven de autoriteiten toe: ze stelden een aantal regels op en omarmden de zonderlinge traditie. Natuurlijk staan de tomaten nog steeds in het middelpunt, maar nu gaat een hele week van festiviteiten aan het uiteindelijke gevecht vooraf. De beschermheiligen van Buñol, de Heilige Maria en de heilige Ludovicus Beltrán, worden vrolijk Spaans geëerd met optochten, muziek en vuurwerk. Op de avond voor het grote tomatengevecht wordt als krachtvoer een paella geserveerd, die op typisch Valenciaanse wijze is bereid met rijst, zeespecialiteiten, saffraan en olijfolie. Vandaag de dag is dit ongebonden feest redelijk gestructureerd. De organisatie verbouwt zelfs een speciale niet eetbare tomaat voor het jaarlijkse festijn. Om tien uur 's morgens beginnen de feestelijkheden: deelnemers proberen een ham te pakken te krijgen die bovenop een ingesmeerde klimmast is bevestigd. De toeschouwers spuiten al zingend en dansend water naar de klauteraars. Als de kerkklokken twaalf uur slaan, rijden open vrachtwagens gevuld met tomaten de stad binnen, terwijl het gezang van “To-ma-te, to-ma-te!” zijn hoogtepunt bereikt. Dan wordt met het afvuren van een waterkanon de aanzet tot het grote evenement gegeven. Dit is het groene licht voor de deelnemers om elkaar met tomaten in te wrijven en te bewerpen. Je hebt er die tomaten over een lange afstand kunnen gooien, die je van dichtbij belagen, of die je onverwacht aanvallen. Het maakt niet uit welke techniek je gebruikt, als het voorbij is, zie je (en voel je) jezelf heel anders. Ongeveer een uur later rest de in de tomaten gedrenkte deelnemers niets anders meer dan een straat gevuld met sompige salsa en valt er weinig meer te vinden dat nog op een tomaat lijkt. Een tweede kanonschot kondigt dan het einde van de strijd aan. |